Ermenistan Devlet Başkanı Nikol Paşinyan yönetimindeki Ermenistan’ın Karabağ’da art arda aldığı yenilgilerin ardından, gerek Ermenistan’da gerek diasporada Paşinyan yönetimine muhalefetin şiddeti arttı. Bu muhalifler Paşinyan yönetiminden duydukları rahatsızlıkları açıkça dile getirmekle kalmayıp yönetimin demokratik olmayan yollarla değişmesi konusunda harekete geçilmesi gerektiğini dafaatle vurguladılar.

Yönetimine karşı oluşan muhalefetin farkında olan Paşinyan, 17 Ekim Salı günü Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmasında özellikle “demokrasi” konusu üzerinde durdu. Paşinyan özetle, Ermenistan’da ve dünyada demokrasinin zorlu bir süreçten geçtiğini, ancak Ermenistan’ın demokrasi sayesinde egemenliğini sürdürebildiğini, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nün Ermenistan’ı yalnız bıraktığını, ancak Ermenistan halkının demokrasiyi savunarak provokasyonlara fırsat vermediğini belirtti. “Ermenistan Cumhuriyeti tarihinde ilk kez seçimler iç krizi aşmanın bir yolu haline geldi…” ifadesini kullanan Paşinyan, Ermenistan’ın müttefiklerinin eylemsizliklerinin ve muhaliflerinin demokratik yönetimin devrilmesi için kamuoyuna çağrıda bulunmalarının Ermenistan’ın demokrasisini yıkmak isteyenler için fırsat olduğunu belirtti.[1]

Paşinyan’ın Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı söz konusu konuşma hem Ermenistan hem de diaspora basınında geniş yankı uyandırdı. Ermenistan’ın aldığı yenilgilerden Paşinyan’ın sorumlu olduğunu ileri süren bir takım yazarlar söz konusu yenilgilerin üzerine Paşinyan’ın koltuğunda oturmaya devam etmesinin demokrasi ile bağdaşmadığını iddia ederek, yaptığı konuşmanın eylemleri ile çeliştiğini belirttiler.[2]

Yunanca halk anlamında “demos” ve güç anlamına gelen “kratos” sözcüklerinden oluşan demokrasi terimi en temel anlamıyla “halkın gücü”nü ifade etmektedir ve halkın iradesine bağlı bir yönetim biçimidir.[3] Dolayısıyla Paşinyan’ın aldığı yenilgilere rağmen seçilerek iktidarını sürdürmeye devam etmesi demokratik olmadığının değil hala halk tarafından desteklenen ve güvenilen meşru bir lider olduğunun göstergedir. Ermenistan’ın yenilgisi ile sonuçlanan 2020 Karabağ Savaşı sonrasında yapılan 2021 seçimlerinde Paşinyan hükümetinin oyların yarısından fazlasını alarak kazanması bu durumun en somut örneklerinden biridir.[4]

2023 yılında International Republican Institute tarafından yapılan bir ankette Ermenilerin en çok güvendikleri siyasi figür sorulmuş ve neticede %13’lük bir oy oranı ile Paşinyan birinci olmuştur.[5] Paşinyan’ın %13 gibi ilk bakışta düşük görünen bir oy oranı ile güvenilirlik anketinden birinci çıkması göstermektedir ki sorun Paşinyan’ın iktidarda kalması değil, Ermenistan halkının güvenebileceği ikinci bir isim bulunamamasıdır.

Bireylerin destekledikleri yöneticiler başarısızlığa uğradığında desteklerini çekmeleri, oy vermemeleri, eleştirmeleri hatta aleyhine propagandalar yapmaları olağan tepkilerdir, ancak başarısız olarak gördükleri “seçilmiş” liderleri diktatör olmakla suçlamak her şeyden öte suçlayan kişilerin güvenilirliğini sorgulatmaktadır. Nikol Paşinyan dâhili ve harici muhalefete rağmen hala oy çoğunluğu ile Ermenistan’ın seçilmiş lideridir. Bununla birlikte yönetim biçimi aleyhinde yoğun olarak yapılan eleştiriler, aşırı da olsa, Ermenistan’ın bir demokrasi feneri olma iddiasından hala uzak olduğunu işaret etmektedir.

*Fotoğraf: United States Studies Center - https://www.ussc.edu.au/the-debate-papers-is-american-democracy-in-peril