Geçtiğimiz ay Avrasya bölgesel ulaşım ağlarını gündeme getiren iki önemli ziyaret gerçekleşmiştir: İlham Aliyev’in Moskova ziyareti ve Recep Tayyip Erdoğan’ın Irak ziyaretinde bölgesel ulaştırma koridorları projeleri ele alınmıştır.
Aliyev'in Moskova ziyareti 22 Nisan’da, Baykal-Amur Demir Yolu Hattı'nın 50. yıl dönümü kutlamaları çerçevesinde gerçekleşmiştir. Baykal-Amur Demir Yolu Hattı, Sovyetler Birliği’nde Batı Sibirya'nın petrol kaynaklarına erişimi, çeşitli madencilik ve sanayi projelerini yürütmeyi kolaylaştırmak amacıyla inşa edilmişti. Putin, bu demiryolu hattının ülke için öneminden bahsederek, Sovyetler Birliği’nde politbüro üyesi olan Haydar Aliyev’in demir yolu hattının denetleyicisi olarak yaptığı katkılarını överek sözlerine başlamıştır. Putin’in görüşmede vurguladığı güncel konu ise Uluslararası Kuzey Güney Transit Koridoru (INSTC) olmuştur. Bu koridor aracılığı ile Kuzey Denizi Rotası'nı Basra Körfezi'ne bağlamayı planladıklarını dile getiren Putin, yeni lojistik yolları sayesinde Avrasya ve Küresel Güney'deki ülkelerin sosyoekonomik kalkınmasının hızlanacağını belirtmiştir. [1] Rusya, bu projeyi özellikle uluslararası yaptırımların yarattığı zorluklar karşısında Güney Asya pazarlarına açılma fırsatı olarak görmektedir.
Aliyev’in Moskova ziyareti, Dağlık Karabağ'dan Rus askerlerinin çekilmesi sonrasında gerçekleşmiş ve bu durumun Aliyev üzerinde yarattığı rahatlık ve güven gözlerden kaçmamıştır. 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması kapsamında taahhüt edilen ulaşım bağlantılarının açılması, özellikle Zangezur Koridoru üzerinden Nahçıvan'a ulaşımın sağlanması gibi konular ise masada kalmaya devam etmektedir. Azerbaycan, Rusya'nın desteğini alarak, Ermenistan üzerindeki diplomatik baskıyı artırmaya çalışmaktadır. Ermenistan ise “Barış Kavşakları” projesi ile ülkesinde altyapıların finanse edilmesini sağlamayı ve kavşak ülke konumuna geçmeyi hedeflemektedir.[2]
22 Nisan tarihinde gerçekleşen önemli diğer bir ziyaret, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Türkiye’den sekiz bakanın katılımıyla Irak'ta gerçekleşmiştir. Bu ziyaret sırasında enerji, tarım, ticaret gibi birçok alanda 30'a yakın antlaşma imzalanmıştır. Bu antlaşmalar arasında bölgesel işbirliği açısından dikkat çekici olanı, Birleşik Arap Emirlikleri'nin Enerji ve Altyapı Bakanı ile Irak, Katar ve Türkiye Ulaştırma Bakanları’nın katılımıyla imzalanan Kalkınma Yolu projesine ilişkin dörtlü mutabakat zaptı olmuştur.
Kalkınma Yolu Projesi’nin Basra'da Faw Limanı'ndan başlayarak Irak'tan Türkiye'ye uzanması, otoyol ve raylı sistemlerle geniş bir taşımacılık ağı sunması beklenmektedir. Güney Koreli bir firma tarafından son aşamaları hayata geçirilen Faw Limanı halihazırda dünyanın en büyük dalga kıranına sahip olması ve kapasitesinin Dubai’deki Jebel Ali Limanı'nı geride bırakma potansiyeli ile dikkat çekmektedir. Süveyş Kanalı'ndan ilhamla "kuru kanal" olarak da adlandırılan Kalkınma Yolu’nun Musul üzerinden geçmesi ile bölgenin yeniden canlanması amaçlamaktadır.
Dubai Port World'un BAE ile Irak arasında başlattığı doğrudan nakliye hizmeti, Kalkınma Yolu Projesi'nden BAE'nin de yararlanacağını gösterirken, aynı zamanda Katar'ın bu proje vasıtasıyla enerji ihraç edebilme potansiyeline sahip olması, her iki ülkenin projeye destek vermesi için teşvik edici nedenlerdir.
Proje bölgede yeni iş imkanları yaratma ve enerji geçiş güzergahları olarak kullanılma potansiyeli ile önem taşımaktadır. Suriye’deki iç savaş ve Filistin-İsrail Savaşı Avrupa'nın Asya ve Körfez doğal kaynaklarına ulaşması açısından Irak'ı bir alternatif haline getirmektedir. Bununla birlikte, güvenlik konusu Irak için de önemli bir mesele olarak karşımızda durmaktadır. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin doğal kaynaklarla ilgili giderek daha bağımsız bir rol üstlenmesi, merkezi Irak hükümeti ile iç anlaşmazlıklara yol açmakta ve bu durum, bölgedeki güvenlik ve istikrarı da etkilemektedir. Bu nedenle Irak ve Türkiye işbirliği ile çözüm yolları üretmeye çalışmaktadırlar.
Geçen sene G7 zirvesinde duyurulan ve Türkiye’yi devre dışı bırakan Hindistan limanlarından deniz yolu ile Birleşik Arap Emirlikleri’ne oradan Suudi Arabistan ve Ürdün üzerinden demir yolu ile İsrail’e ve İsrail’den deniz yolu ile Yunanistan’a bağlanması öngörülen Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomik Koridoru (IMEC) projesini ABD desteklemişti. Ancak İsrail-Filistin çatışması sebebiyle bölge çok uzun süre istikrara kavuşamayacak görünmektedir ve IMEC’in uygulanabilirliği bu aşamada ortadan kalkmıştır. Dolayısıyla Kalkınma Yolu Projesi, IMEC’e de bir yanıt ve gerçekleştirilebilecek bir alternatif oluşturmaktadır.
Bu süreçte Yemen'deki Husiler’in başta İsrail'e yönelik balistik füze saldırıları gerçekleştirdiği, daha sonra Kızıldeniz’den İsrail’e giden ticaret gemilerini hedef aldıkları görülmüştür. ABD ise Husi hedeflerine yönelik saldırılara, hava operasyonlarına öncülük eden ülke olmuştur. Uluslararası ticareti etkileyebilecek bu durum da alternatif rota gereksinimlerini açığa çıkarmıştır.
Çok modlu taşımacılık ve lojistik koridorlarının geliştirilmesi 1980'lerde başlamış olup, küreselleşme ve dünya ticaretinin hızlı büyümesi bu alana ivme kazandırmıştır. Sovyetler Birliği’nin dağılması, Latin Amerika ve Asya'daki siyasi ve ekonomik gelişmeler, Çin'in dünyaya açılması daha fazla ülkenin dünya ticaret sistemine dahil olmasını sağlamıştır. 1970 yılında uluslararası deniz yoluyla taşınan malların toplam hacmi yaklaşık 2,5 milyar ton iken 2008 yılında bu rakam 8,2 milyar tona ulaşmıştır.[3] Bu gelişmeler, ülkelerin büyüme hedefleriyle birleşerek, bu alanda yeni proje arayışlarını teşvik etmiştir. Bu süreçte öncelikli olarak Türkiye gibi kilit konumda bulunan ülkelerin, bu projelerde öncü bir rol oynaması beklenmektedir.
Fotoğraf: Middle East Monitor
[1] “Joint meeting was held between Azerbaijani and Russian Presidents with railway veterans and workers on the occasion of the 50th anniversary of the Baikal-Amur Mainline”, Official web-site of President of Azerbaijan Republic, April 22, 2024, https://president.az/en/articles/view/65566/print
[2] “The Government of the Republic of Armenia presents "Crossroads of Peace" Project”, Լուրեր Youtube, November 18, 2023, https://www.youtube.com/watch?v=Eysnq8ImQak
[3]“International Shipping Facts and Figures—Information Resources on Trade, Safety, Security Environment”, IMO (International Marine Organization), March 6, 2012, https://nmsmontereybay.blob.core.windows.net/montereybay-prod/media/resourcepro/resmanissues/pdf/120601shippingfacts.pdf
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
KIRGIZİSTAN’DA NELER OLUYOR?
Gülperi GÜNGÖR 12.10.2020 -
OLAF SCHOLZ’UN ORTA ASYA ZİYARETİ
Gülperi GÜNGÖR 04.10.2024 -
İSLAMOFOBİ İLE MÜCADELE GÜNÜ
Gülperi GÜNGÖR 23.03.2021 -
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI BAKANLAR KONSEYİ’NİN 26. TOPLANTISI
Gülperi GÜNGÖR 09.02.2023 -
G7 ZİRVESİ BATI’NIN "DAHA İYİSİNİ" İNŞA EDEBİLECEĞİNİ KANITLIYOR MU?
Gülperi GÜNGÖR 23.06.2021
-
UKRAYNA KRİZİNİN BÖLGEYE YANSIMALARI VE TÜRKİYE’NİN TUTUMU
Hande Apakan 14.10.2014 -
FRANSA VE ERMENİ SOYKIRIM İDDİALARI
Ömer Engin LÜTEM 20.01.2011 -
ERMENİ ELEŞTİREL TARİH YAZIMININ BİR ÖNCÜSÜ: MADATİA KARAKASHİAN
Ahmet Can ÖKTEM 05.03.2021 -
FRANSA CUMHURBAŞKANI HOLLANDE’IN SİYASİ GAFLARI
Ali Murat TAŞKENT 21.02.2017 -
ANTELİAS ERMENİ KATOLİKOSU I. ARAM’IN BELÇİKA’DA YENİ BİR HAMLESİ
Ceyda ACİCBE 29.11.2019
-
THE TRUTH WILL OUT -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2023 -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2022 -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2021 -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2020 -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2019 -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2018 -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
Ermeni Sorunu Temel Bilgi ve Belgeler (2. Baskı)
-
EU-TÜRKİYE COOPERATION IN CENTRAL ASIA AND SOUTH CAUCASUS: TOWARDS SUSTAINABLE ENGAGEMENT IN ENERGY AND CONNECTIVITY -
AVİM 2023 YILLIK RAPOR | ANNUAL REPORT -
ÇAĞDAŞ BATI AVRUPA AKADEMİ DÜNYASINDA IRKÇILIĞIN VE YABANCI DÜŞMANLIĞININ ARAŞTIRILMASININ ZORLUĞU: FRANSA ÖRNEĞİ
-
"BİR ERMENİ OKULUNUN PANORAMASI: SANASARYAN KOLEJİ" BAŞLIKLI KONFERANS