ABD’nin dış istihbarat teşkilatı CIA (Tr. “Merkezi İstihbarat Teşkilatı”), 22 Aralık 2016’da ASALA (Tr. “Ermenistan’ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu”) ve PKK (Tr. “Kürdistan İşçi Partisi”) arasında işbirliği olduğunu ortaya koyan belgeleri gizliliğini kaldırarak internette erişime açmıştır.

İnternet kullanıcılarının erişimine açılan belgelerde, 1980’lerde ASALA ve PKK işbirliğini ortaya koyan dosyaların yanı sıra, 5 Temmuz 1961’e ait bir belgede Sovyetlerin iki komando ordusu kurmakta olduğunu ve bunlardan birinin Kürt diğerinin ise Ermeni mensuplardan oluştuğunu belirtmektedir. CIA’nın açıkladığı belgelerde, söz konusu komando ordularının eğitimlerinin ve organizasyonlarının o dönemde Ağrı Dağı ve Erivan’da yürütüldüğü belirtilmektedir.[1]

Ocak 1984 tarihli CIA belgesinde, 10 Kasım 1980’de, ASALA, PKK ile birlikte Strazburg’daki Türk Konsolosluğu’na düzenlenen saldırıyı beraber planladıklarını kabul ettiği görülmektedir.[2]

CIA belgelerinin gizliliği kaldırılmadan önce de, ASALA ve PKK işbirliği pek çok kişi tarafından biliniyordu. Francis P. Hyland, 1991’de yayınlanan Armenian Terrorism, the Past, The Present and the Prospects başlıklı kitabının “The Kurdish Ally” başlıklı bölümünde, ASALA ve PKK’nın yetkililerinin, Türk yetkililerine karşı askeri operasyonlar başlatmayı planladıklarını, basını davet ederek, ortak bir basın açıklamasıyla duyurduklarını belirtmiştir. ASALA, Türkiye’de karargâhı bulunmadığı için, Türkiye’de PKK’nın desteğine ihtiyaç duymuştur. PKK da ASALA’nın eğitim yardımına ihtiyaç duymuştur. Hyland’in kitabında, 10 Kasım 1980 sonrasındaki olaylara da yer verilmiştir. 10 Kasım’ın ertesi, Roma’da Türk turist bürosuna saldırı düzenlenmiştir. Her iki saldırıyı da ASALA-PKK işbirliği üstlenmiştir. 14 Ocak 1982’de Kanada’da Toronto Türk Konsolosluğu’nda bir patlama olmuştur. Bu saldırı da söz konusu iki örgütün işbirliği ile düzenlenmiştir. Zaten sonrasında ASALA sözcüsü, Hagop Hagopyan, 1982’nin Mart’ında, “Kürt devrimcileri ile yan yana savaşıyoruz” Beyanatında bulunmuştur.[3]

Aşırı ideolojiye sahip Ermeni ve Kürt grupların işbirliğini ortaya koyan yakın dönem çalışmaların ve gizliliği kaldırılarak internet kullanıcılarının erişimine açılan belgelerin yanı sıra, Jordis Tejel Gorgas’ın Le mouvement kürde de Turquie en exil: continuités et du nationalisme kürde sous le mandat français en Syrie et au Liban 1925-1946 başlıklı kitabı, bu tür grupların daha erken bir dönemdeki işbirliğini ele almaktadır. Bu çalışmada da 1925 ve 1946 yıllarında Kürt etnik milliyetçiliği fikrini savunan Hoybun Cemiyeti ile Ermeni Taşnak Partisi arasındaki yakın ilişkiler ele alınmıştır.[4] Kitapla ilgili ayrıntılı bilgi, AVİM yayını The Review of Armenian Studies’de Osman Gün’ün hazırlamış olduğu kitap tahlilinde yer almaktadır.

Örneklerde de görüldüğü gibi, aşırı ideolojiye sahip Ermeni-Kürt grupların işbirliği ile ilgili olarak CIA belgelerinin gizliliğinin kaldırılmış olması şaşırtıcı bilgilere ulaşmasını sağlamamıştır. Belgelerin ortaya çıkmış olması hali hazırda bilinen işbirliğinin belgelenmesini sağlamaya yardımcı olmuştur. Belgelerin gizliliğinin kaldırılması bu açıdan önem taşımaktadır.