Uluslararası Suçlar ve Tarih / International Crimes and History - Sayı / Issue: 26
Uluslararası Suçlar ve Tarih / International Crimes and History
| Sayı | : | 26 |
|---|---|---|
| Yıl | : | 2025 |
| Fiyat | : | 130.00 TL |
PDF İndir
Editörün Notu
Uluslararası Suçlar ve Tarih (UST/ICH) dergisinin 26. sayısını yayımlarken, uluslararası hukuk ve siyaset alanında
çalkantılarla şekillenen bir dönemi yaşıyoruz. Günümüzün küresel ortamı, Ukrayna’da devam eden savaş, Gazze’de süregelen
insani kriz, Afrika ‘da yeni çatışma dinamikleri ve büyük güçler arasındaki rekabetin yoğunlaşması ve dengelerin değişmesiyle
belirlenmektedir. Bu gelişmeler, uluslararası suçların önlenmesi ve hesap verebilirlik mekanizmalarının güçlendirilmesi ihtiyacını her zamankinden daha görünür kılmaktadır.
Diğer taraftan, küresel ekonomi alanında süren kırılganlık, neoliberal kurumların sorgulanması ve küresel seçim döngüsünün doğurduğu yeni siyasi dengeler de, uluslararası düzenin geleceği üzerine yoğun tartışmaları beraberinde getirmekte, uluslararası bazı örgütlere ilişkin eleştirileri gündeme taşımaktadır.
Bu sayımız, söz konusu karmaşık ortamda, uluslararası suçlar, hukuk ve tarih alanında yeni fikirler sunan makalelerle katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca, geçmişteki tarihi olayların günümüze yansımalarını ele alan seçkin bir yorumu içermektedir.
26. sayımızın yorum kısmında Büyükelçi (E) Oğuz Demiralp’in kaleme aldığı “Atatürk Döneminde Bir Avrupa Birliği Öyküsü” başlıklı yazısı yer alıyor. Demiralp, Aristide Briand’ın 1929’daki Avrupa Birliği projesini Atatürk dönemi Türkiye’si bağlamında değerlendirmekte ve Türkiye’nin henüz Milletler Cemiyeti’ne üye olmadığı dönemde dahi Avrupa bütünleşmesinin bir parçası olarak görülmesinin altını çizmektedir. Avrupa entegrasyonunun başarısız girişimlerinden doğan dersleri ve Türkiye’nin erken dönemde Avrupa kimliği ile olan bağını tartışan bu yazı, günümüz Avrupa-Türkiye ilişkilerinin tarihi kökenlerine ışık tutmaktadır.
Uluslararası Mahkemelerdeki Davalar bölümünde Öğretim Görevlisi, Doktora Adayı Burak Tekin’in “Uluslararası Adalet
Divanı’nda Görülen Güney Afrika–İsrail Davasına Türkiye’nin Müdahillik Başvurusu: İsrail’in Olası Savunmalarına Yönelik Temel Hukuki Argümanlar” başlıklı makalesi yer almaktadır. Çalışma, Türkiye’nin müdahale beyanının hukuki dayanaklarını ayrıntılı biçimde inceleyerek, İsrail’in savunma tezlerine karşı hangi argümanların ileri sürülebileceğini analiz etmektedir. Özellikle Soykırım Sözleşmesi’nin yorumlanması, meşru müdafaa hakkının sınırları ve devletlerin soykırımı
önleme yükümlülüğü gibi kritik konular ele alınmaktadır. Makale, Türkiye’nin uluslararası hukuk alanındaki rolünü ve katkılarını ortaya koyması bakımından güncel ve önemlidir. Türkiye’nin uluslararası adalet mekanizmalarına yaptığı bu katkı, küresel ölçekte hukukun üstünlüğüne verdiği desteğin somut bir göstergesidir.
Bu sayının özel bölümü, “Devlet Suçu, Propaganda ve Kültürel Yıkım” başlığını taşımaktadır. Bu bölümde dört makale, uluslararası suçların tarihsel, ideolojik ve kültürel boyutlarını kapsamlı biçimde analiz etmektedir. Bu makaleler, farklı bağlamlarda devletlerin suç işleme yöntemlerini, propaganda araçlarını ve kültürel miras üzerinde yarattıkları yıkıcı etkileri ele alarak ortak bir bakış açısı sunmaktadır.
Dr. Mimar Baki Burak Acıl’ın “Kutsal İmgeden İkonoklazmaya: İkonoklastik Stratejiler Bağlamında DAEŞ Örneği” başlıklı makalesi, DAEŞ’in kültürel mirasa yönelik saldırılarını ikonoklazma geleneği bağlamında inceleyerek, kültürel yıkımın uluslararası suç boyutunu ortaya koymaktadır.
Öğretim üyesi Caner Çakı’nın “İnsanlık Suçu Katyn Katliamı’nın Nazi Almanyası’nın Görsel Propagandasına Yansıması” başlıklı çalışması, Katyn Katliamı’nın Nazi propagandası üzerinden nasıl araçsallaştırıldığını göstererek, savaş suçlarının uluslararası kamuoyunda meşruiyet aracı haline getirilişini analiz etmektedir.
Dr. Çağatay Balcı’nın “Terörle Mücadelede Dekapitasyonun İşlevsizliği ve Sonuçları: İran’da Cundullah Örneği” makalesi, dekapitasyon stratejisinin başarısızlığını ve bunun devletlerin terörle mücadele politikalarına etkilerini değerlendirmektedir.
Dr. Yeter Solak’ın “Apartheid Rejiminde Devlet Şiddeti, Zihinsel Direniş ve Hafıza: Steve Biko ve Siyah Bilinç Hareketi” başlıklı yazısı ise Apartheid rejimini bir devlet suçu bağlamında ele alarak, zihinsel direnişin ve kolektif hafızanın önemini vurgulamaktadır.
Bu özel bölüm, devletlerin şiddet, propaganda ve kültürel yıkım stratejilerinin nasıl uluslararası suçlara dönüştüğünü ve bu süreçlerin toplumlar üzerindeki kalıcı etkilerini disiplinler arası bir bakışla incelemektedir. Önceki sayılarda hukuk ve tarih merkezli özel bölümlerle geliştirdiğimiz geleneğimizi bu sayıda kültürel, ideolojik ve ekonomik boyutları da dahil ederek derinleştiriyoruz. Geçmiş sayıların özel bölümlerinin yarattığı kavramsal birikim üzerine inşa edilen bu tema, dergimizin uluslararası suçlar alanındaki akademik katkısını disiplinler arası bakışla güçlendirmektedir.
Ekonomik boyutu ele alan Doktora adayı Aykut Aydeniz’in “DTÖ’nün Kuruluşunun Neoliberal Bir Perspektiften Değerlendirilmesi” başlıklı makalesi ise, Dünya Ticaret Örgütü’nün kurumsal yapısını ve neoliberal paradigmayla ilişkisini eleştirel bir bakışla değerlendirmektedir. Çalışma, GATT’tan DTÖ’ye geçişin küresel ticaret düzeninde nasıl
bir dönüşüm yarattığını irdeleyerek, neoliberal yönetişim anlayışının uluslararası hukuk, devlet egemenliği ve ticari adalet bağlamında doğurduğu tartışmaları ortaya koymaktadır. Bu makale, uluslararası suçlar ve tarih alanındaki hukuki-siyasi incelemelere, ekonomik kurumların rolünü vurgulayarak önemli bir boyut eklemektedir.
Son olarak, raporlar bölümünde Şef (TEİAŞ) Mehmet Birlik’in “Askeri Müdahaleler, Lozan ile Tanımlanmış Azınlıklar, Toplumsal
Hareketler ve Medya (1960-1971): Kriz Dinamiklerinin Çok Boyutlu Analizi” başlıklı makalesi yer almaktadır. Çalışma, Türkiye’deki askeri müdahalelerin azınlık hakları, toplumsal hareketler ve uluslararası konjonktürle ilişkisini inceleyerek, dönemin kriz dinamiklerini bütüncül bir çerçevede ele almaktadır. Türkiye’nin kendi tarihsel tecrübelerine yönelik bu analizin, sadece ulusal değil aynı zamanda uluslararası düzeyde de demokrasi, hukuk ve toplumsal barış tartışmalarına değerli katkılar sunacağına inanıyoruz.
Uluslararası Suçlar ve Tarih dergisi, 26. sayısıyla birlikte, küresel düzeyde yaşanan siyasi, hukuki ve toplumsal dönüşümlere dair eleştirel tartışmalara katkı sağlamayı sürdürmektedir. Dergimizin amacı, geçmişin miraslarını anlamakla kalmayıp, güncel ve geleceğe dönük uluslararası hukuk ve adalet tartışmalarına da zengin içerikler sunmaktır. Bu çerçevede, hukuki ve siyasi analizlerin yanı sıra ekonomik yapıların incelenmesi de dergimizin çok boyutlu yaklaşımının önemli bir parçasını oluşturmaktadır Önümüzdeki sayılarda da bu çizgimizi koruyarak, uluslararası suçların incelenmesi ve tarihsel bağlamlarının
ortaya konulmasına katkıda bulunmayı sürdüreceğiz.
İçindekiler
YORUM/COMMENTARY
ULUSLARARASI MAHKEMELERDE GÖRÜŞÜLEN DAVALAR / CASES BEFORE INTERNATIONAL COURTS
ÖZEL BÖLÜM : Devlet Suçu, Propaganda ve Kültürel Yıkım
ARAŞTIRMA MAKALELERİ / RESEARCH ARTICLES
RAPOR/ REPORT
Yazarlar
Mustafa Oğuz Demiralp, (22 Ocak 1952, İstanbul), Türk diplomat, (E) Büyükelçi. Temmuz 1971’de İstanbul Saint Joseph Fransız Lisesi’nden ve Ocak 1976’da Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden mezun oldu. 1997-2000 yılları arasında Dışişleri Bakanı Özel Müşaviri; Büyükelçi sıfatıyla 2000-2002 yılları arasında Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) nezdinde Türkiye Daimi Temsilcisi (2000-2002), BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Konseyi Başkan Yardımcısı, DTÖ Ticaret ve Yatırım Çalışma Grubu Başkanı, DTÖ Ticaret ve Çevre Komitesi Başkanı; 2002-2005 yılları arasında Avrupa Birliği (AB) nezdinde Türkiye Daimi Temsilcisi; 2005-2009 yılları arasında AB Genel Sekreteri; 2009-2010 yılları arasında Bern Büyükelçisi; 2010-2013 yıllarında BM Cenevre Ofisi Türkiye Daimi Temsilcisi ve 2014-2017 yılları arasında Meksika Büyükelçisi olarak görev yapmıştır. İngilizce ve Fransızca bilmektedir. Evli ve iki çocuk babasıdır.
İletişim: ouzdemiralp@yahoo.com
Burak Tekin, lisans ve yüksek lisans eğitimini Yaşar Üniversitesi’nde tamamlamıştır. “AİHS Kapsamında Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Hakkı” başlıklı teziyle yüksek lisans derecesini almıştır. Halen aynı üniversitede Kamu Hukuku Doktora Programı’nda eğitimine devam etmektedir. Uluslararası Final Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır. Çalışma alanları arasında uluslararası insan hakları hukuku, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yargılama usulü, anayasa hukuku ve soykırım yer almaktadır.
İletişim: buraktekin@final.edu.tr
Baki Burak Acıl, Anadolu Üniversitesi Sanat Tarihi bölümünden doktora derecesini almıştır. Araştırmaları, Osmanlı’nın son dönemlerinden günümüze Türkiye’de sanat eserlerine yönelik vandalizmin tarihsel ve siyasal boyutlarını incelemektedir. Özellikle anıtlar, heykeller ve görsel temsillere yönelik ikonoklastik müdahaleler, sansür uygulamaları ve simgesel şiddet pratikleri üzerine yoğunlaşmaktadır. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden lisans, İstanbul Teknik Üniversitesi Sanat Tarihi programından yüksek lisans derecelerine sahiptir. Doktora tezi, kamusal sanatın ideolojik mücadele, hafıza politikaları ve direniş alanı olarak nasıl şekillendiğini ortaya koymaktadır. Akademik çalışmalarının yanı sıra, toplumsal cinsiyet, görsel kültür ve politik bellek konularında yayınlar yapmış ve sunumlar gerçekleştirmiştir. Acıl, Türkiye Cumhuriyet Devlet
Demiryolları’nda istasyonların erişilebilirliği üzerine uzmanlaşmış mimar olarak çalışmaktadır.
İletişim: bakiburakacil@anadolu.edu.tr
Caner Çakı, 1989 yılında Samsun’un Bafra ilçesinde doğdu. 2012 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü’nde lisans eğitimini tamamladı. 2016 yılında İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı’ndan yüksek lisans derecesini aldı. 2021 yılında Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı’nda doktora eğitimini tamamladı. 2015-2021 yılları arasında İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde araştırma görevlisi olarak çalıştı. Propaganda, reklam, halkla ilişkiler ve sosyal medya alanlarında çalışmalar yürütmektedir. Nazi Almanyası, Sovyetler Birliği ve Çin Halk Cumhuriyeti başta olmak üzere farklı dönem ve ülkelerin propaganda faaliyetleri üzerine incelemelerini sürdürmektedir. Ulusal ve uluslararası alanda pek çok dergide propaganda alanında çalışmaları bulunmaktadır. “İletişim ve Propaganda”, “Türk Siyasal Hayatında Propaganda Çalışmaları” ve
“Türk Siyasal Hayatında Propaganda Müzikleri” adlı üç kitabın editörlüğü görevini üstlenmiştir.
İletişim: caner.caki@ahievran.edu.tr
Çağtay Balcı, 2015 yılında Selçuk Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümünden mezun oldu. 2018 yılında Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü İstihbarat Araştırmaları Programında yüksek lisans eğitimini “İran İslam Cumhuriyeti’nde İstihbarat Yapılanması” başlıklı tezi ile tamamladı. 2023 yılında Milli Savunma Üniversitesi Alparslan
Savunma Bilimleri ve Milli Güvenlik Enstitüsü’nde Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Programı’nda doktora eğitimini tamamlayan Dr. Balcı İran Araştırmaları Merkezi’nde (İRAM) araştırmacı olarak görev yapmakta ve çalışmalarında İran’ın bölgesel politikaları, güvenlik yapılanması, devlet dışı silahlı aktörlerle ilişkileri ve stratejik iletişim faaliyetlerine odaklanmaktadır.
İletişim: cagataybalci@iramcenter.org
Yeter Solak, 2014 yılında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun olmuştur. Aynı üniversitede 2017 yılında “David Henry Thoreau ve Mahatma Gandhi’nin Görüşleri Çerçevesinde Sivil İtaatsizlik” başlıklı teziyle yüksek lisans eğitimini tamamlayarak Bilim Uzmanı unvanını almıştır. 2024 yılında ise yine Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Kamu Yönetimi Anabilim Dalı’nda “Amerikan Aydınlanması ve Thomas Paine” başlıklı teziyle doktor unvanını elde etmiştir. 2002 yılından itibaren Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak görev yapan Solak, evli ve bir erkek çocuk annesidir. Araştırma alanları arasında siyaset bilimi, Türk siyasal hayatı ve siyaset felsefesi yer almaktadır.
İletişim: yetersolak@osmaniye.edu.tr
İletişim: yetersolak@osmaniye.edu.tr
Aykut Aydeniz, 2017 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünden şeref
derecesiyle mezun olmuştur. Aynı zamanda Uluslararası İlişkiler bölümünün yan dal programını başarıyla tamamlamıştır. 2020
yılında ODTÜ Uluslararası İlişkiler bölümünde yüksek lisansını “Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Reformu ve Türkiye” başlıklı teziyle tamamlamıştır. Hâlen Hacettepe Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı’nda doktora çalışmalarına devam etmektedir. Mart 2018’de Ekonomi Bakanlığı’nda Dış Ticaret Uzman Yardımcısı olarak meslek hayatına başlayan Aydeniz, “Yeni Perspektifler ve Gelişmeler Işığında Ticari Diplomasi ve Türkiye’nin Durumu” isimli teziyle Haziran 2020’de uzmanlık unvanını elde etmiştir. Ticaret Bakanlığı’nda Ağustos 2023- Temmuz 2025 tarihleri arasında Bakanlık Makamında Teknik Danışman ekibinde yer almıştır. Temmuz 2025 tarihi itibarıyla DTÖ Nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliğinde Ticaret
Müşaviri olarak görev yapmaktadır.
İletişim: aykutaydeniz@hacettepe.edu.tr
Mehmet Birlik, (24 Ekim 1964, Adapazarı-Sakarya) 1981 yılında Adapazarı Ozanlar Lisesi’nden, 1986 yılında Anadolu
Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun olmuştur. 1989 yılında Türkiye Elektrik Kurumu’nda (TEK) göreve
başlamış, halen TEİAŞ Sakarya 5. Bölge Müdürlüğü’nde Şef olarak çalışmaktadır. Sakarya Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde yüksek lisans eğitimine devam etmektedir. İngilizce bilmektedir. Evli ve bir çocuk babasıdır.
İletişim: mehmet.birlik1@ogr.sakarya.edu.tr
