Her zaman olduğu gibi dergimizin 47’nci sayısına da “Facts and Comments” (“Olaylar ve Yorumlar”) başlıklı makale ile başlıyoruz. Bu makale Aralık 2022-Haziran 2023 döneminde Ermenistan'ın iç ve dış gelişmeleri, Kasım 2020 tarihli ateşkeste planlanan ve taslağı hazırlanan barış antlaşmasının iki buçuk yıl içinde neden hayata geçirilemediğinin arka planı, mevcut çabaların nasıl ilerlediği ve normalleşme süreci ışığında Türkiye-Ermenistan ilişkileri ele almaktadır. Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı savaşta dilediği hızlı zaferi alamaması, savaşın uzaması ve bir yıpratma savaşına dönüşmesi Rusya'nın askeri yetersizliğini ortaya çıkarmıştır. Rusya'yı sıkıştırmak ve daha fazla zor durumda bırakmak için başka yollar arayan Batı, Rusya’nın müttefiki olan ve eskiden beri onun çok sıkı kontrolü altında bulunan Ermenistan'a yaklaşarak Azerbaycan'la barış anlaşmasına aracılık etme ve nihayetinde Rusya'yı uzaklaştırarak kendi hâkimiyetini kurma fırsatından yararlanmak istemiştir. Bölgenin Batı-Rusya geriliminde yeni bir parlama noktası haline gelmesi Ermenistan'da rahatsızlık yaratmamıştır. Aksine, Ermenistan İkinci Karabağ Savaşındaki kayıplarını en aza indirmek ve muhtemelen yeni kazanımlar elde etmek için bölgedeki farklı çıkar ve hesaplara sahip taraflarla anlaşmayı bir avantaj olarak görmüştür. Türkiye ile ilişkiler sert iniş çıkışlar yaşasa da normalleşme süreci çerçevesinde ilerlemiştir. Türkiye'de 6 Şubat'ta meydana gelen deprem felaketinin ardından Ermenistan'ın insani yardımda bulunması, bu amaçla sınır kapısının Ermeni araçlarına açılması, Ermenistan Dışişleri Bakanının Ankara'ya ve felaket bölgesine yaptığı ziyaret, iyi komşu ve dostane ilişkiler için umutları artırmıştır. Ancak hemen ardından Erivan'da radikal Ermeni milliyetçi terörünü kutsayan bir anıtın açılışı, Türk ve Türkiye karşıtı düşünce ve politikalarda bir değişiklik olmadığını bir kez daha teyit etmiştir. Başbakan Paşinyan'ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın seçim zaferinin ardından yeni döneme başlama töreni davetine icabet etmesi ilişkilerin ilerlemesi için bir başka umut ışığı olmuştur.
Sinan Koçak, “An Examination on the Demographic Structure of Armenians in Tbilisi (1897-2014)” (“Tiflis'teki Ermenilerin Demografik Yapısı Üzerine Bir İnceleme (1897-2014)”) başlıklı makalesinde Tiflis'te yaşayan Ermenilerin 1897-2014 yılları arasındaki demografik yapısını incelemektedir. Makale Ermenilerin toplam nüfusu, çeşitli niteliklere göre dağılımları ve Ermenilerin siyasi, sosyo-kültürel ve ekonomik yapıları hakkında bilgiler içermektedir. Makale demografik analiz için üç döneme odaklanmaktadır: Çarlık Dönemi, Sovyetler Birliği Dönemi ve Sovyet sonrası Gürcistan Dönemi. Bu dönemlere ilişkin sayısal veriler, söz konusu dönemlerde gerçekleştirilen resmi nüfus sayımlarından elde edilmiştir. Koçak, demografik ve beşerî verileri bir arada kullanarak Tiflis'teki Ermenilerin sayısal ve sosyolojik varlıklarını bütüncül bir şekilde sunmayı amaçlamaktadır.
Fuat Ozan Birkan, “A Historical Overview of the Armenian Diaspora in Germany” (“Almanya'daki Ermeni Diasporasının Tarihsel Bir Genel Değerlendirmesi”) başlıklı makalesinde Almanya'daki Ermeni Diaspora cemaatinin tarihini, yapısını ve faaliyetlerini değerlendirmektedir. Almanya'da yaşayan çok sayıda Türk'ün varlığı, Ermeni cemaatinin faaliyetlerini zorlaştırma potansiyeline sahiptir. Ancak yazar cemaatin ısrarlı girişimlerinin, Ermenilerin ve Alman politikacıların çıkarlarının Türkiye'ye karşı kesişmesinin ve Almanya'daki Türklerin zayıf örgütsel kapasitesinin Ermenilerin lehine olduğunu savunmaktadır. Nitekim Birkan, Almanya'daki Ermeni toplumunun, Ermeni Diasporasının oldukça etkili olduğu Fransa ve ABD gibi örneklere kıyasla geleneksel olarak geri planda kalmış olsa da giderek büyüdüğünü ve daha görünür hale geldiğini belirtmektedir.
Fatih Kocaoğlu ve Mehmet Kuzu, “The Impact of the Second Karabakh War on the Armenian Economy and Financial Markets in the Framework of Armenia's Foreign Relations” (“Ermenistan'ın Dış İlişkileri Çerçevesinde İkinci Karabağ Savaşının Ermeni Ekonomisi ve Finans Piyasalarına Etkisi”) başlıklı makalelerinde, İkinci Karabağ Savaşının Ermenistan'a etkilerini farklı perspektiflerden ve detaylı veri toplama teknikleriyle ekonomik ve finansal odaklı bir biçimde incelemektedir. Yazarlar, İkinci Karabağ Savaşının Ermenistan açısından askeri ve stratejik sonuçları hakkında çıkarımlarda bulunmayı amaçlamaktadır. Ermenistan'ın Rusya, İran, Batılı ülkeler, Türkiye, İsrail ve Azerbaycan'ın dahil olduğu karmaşık bağlantıdaki yerinin Ermenistan ekonomisi ve finans piyasaları üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. Sonuç olarak Kocaoğlu ve Kuzu, Rusya'nın Ermenistan ekonomisi üzerindeki olumlu etkisinin azaldığı ve yerini Batı sermayesinin olumlu etkisine bıraktığı sonucuna varmakta ve böylece Ermenistan'ın kendi çıkarları için büyük güçleri birbirlerine karşı oynatma konusundaki geleneksel kapasitesinin altını çizmektedir.
Nigar Jamalova, “Diplomatic Activity of the Azerbaijani Government against the Territorial Claims of the Republic of Armenia (1918-1920)” (“Azerbaycan Hükümetinin Ermenistan Cumhuriyetinin Toprak Taleplerine Karşı Uyguladığı Diplomatik Faaliyetler (1918-1920)”) başlıklı makalesinde, Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin (AHC) 1918-1920 yılları arasında Birinci Ermenistan Cumhuriyetinin (BEC) toprak taleplerine karşı diplomatik çabalarını incelemektedir. Yazar, AHC'nin çabalarının üç kategori altında toplandığını belirtmektedir: 1) Güney Kafkasya'daki yabancı ülke temsilcileriyle yazışmalar ve toplantılar, 2) BEC ile yazışmalar ve toplantılar ve 3) Paris Barış Konferansındaki girişimler. Jamalova'nın vardığı sonuca göre, Erivan'ın BEC'e bırakılması konusunda verilmek zorunda kalınan taviz dışında AHC, BEC'in emellerini gerçekleştirmesini başarıyla engellemiş ve dönemin büyük güçlerinden ya da Paris Barış Konferansından kimse BEC'in AHC'ye karşı toprak taleplerini resmen tanımamıştır.
47’nci sayımızda ayrıca Fatma Jale Gül Çoruk’un “From the Indian Ocean to the Mediterranean: The Global Trade Networks of Armenian Merchants from New Julfa” (“Hint Okyanusu’ndan Akdeniz’e: Yeni Culfalı Ermeni Tüccarların Küresel Ticaret Ağları”) başlıklı kitabı hakkında hazırladığı inceleme bulunmaktadır. Kitap, İsfahan'daki yerleşik Ermeni tüccarların 17’nci ve 18’inci yüzyıllarda geniş bir ticaret ağı kurmadaki becerikliliklerinin etkileyici bir anlatımını sunmaktadır. Ayrıca bu tüccarların ticaret uygulamalarını, yazışma yöntemlerini, cemaat içi ve dış dünya ile ilişkilerini de incelemektedir. Çoruk, bu özellikleriyle kitabın ticaret ağları üzerine yapılan çalışmalar için önemli bir kaynak teşkil ettiğini belirtmektedir.
İyi okumalar dileği ile ve saygılarımızla,
Editör
MAKALELER:
Alev KILIÇ – “Facts and Comments” (“Olaylar Ve Yorumlar”)
Sinan KOÇAK – “An Examination on the Demographic Structure of Armenians in Tbilisi (1897-2014)” (“Tiflisʼteki Ermenilerin Demografik Yapısı Üzerine Bir İnceleme (1897-2014)”)
Fuat Ozan BİRKAN – “A Historical Overview of the Armenian Diaspora in Germany” (“Almanyaʼdaki Ermeni Diasporasının Tarihsel Bir Genel Değerlendirmesi”)
Fatih KOCAOĞLU ve Mehmet KUZU – “The Impact of the Second Karabakh War on the Armenian Economy and Financial Markets in the Framework of Armenia's Foreign Relations” (“Ermenistanʼın Dış İlişkileri Çerçevesinde İkinci Karabağ Savaşının Ermeni Ekonomisi ve Finans Piyasalarına Etkisi”)
Nigar JAMALOVA – “Diplomatic Activity of the Azerbaijani Government against the Territorial Claims of the Republic of Armenia (1918-1920)” (“Azerbaycan Hükümetinin Ermenistan Cumhuriyetinin Toprak Taleplerine Karşı Uyguladığı Diplomatik Faaliyetler (1918-1920)”)
KİTAP İNCELEMESİ:
Fatma Jale Gül ÇORUK – “From the Indian Ocean to the Mediterranean: The Global Trade Networks of Armenian Merchants from New Julfa” (“Hint Okyanusuʼndan Akdenizʼe: Yeni Culfalı Ermeni Tüccarların Küresel Ticaret Ağları”)
Ambassador (R) Alev KILIÇ graduated from the Faculty of Political Sciences of Ankara University in 1968. The next year, he joined the Ministry of Foreign Affairs of Turkey. Kılıç served as Ambassador to F.R. of Yugoslavia between 1996 and 1998 and Ambassador/Permanent Representative to the Council of Europe in Strasbourg between 1998 and 2001. In 2001-2004, he served as the Deputy Undersecretary for Economic Affairs of the Ministry. He served as Ambassador to Switzerland (2004-2009) and Ambassador to Mexican United States (2009-2011). He retired from the Ministry in 2011. Ambassador (R) Kılıç has been the Director of Center for Eurasian Studies (AVİM) since 2013.
Res. Assist. Sinan KOÇAK graduated from Department of History of Bartın University in 2016. In 2019, he completed his master’s degree education in the History of the Republic of Türkiye Program by preparing his dissertation titled “Birinci Balkan Savaşının Bulgar Yazar İvan Lesiçkof'un 'Balkan Muharebatı Hatıratından' Adlı Eseri Ekseninde Tahlili” (“The Analysis of the First Balkan War Through Bulgarian Author Ivan Lesickov’s Work Titled ‘Memoirs from the Balkan War’”). In 2020, he began his doctorate degree education at the Department of Armenian Language and Culture of Ankara University. Since 2021, Koçak has been serving as a Research Assistant at the Department of Caucasian Languages and Cultures of the Faculty of Language and History-Geography at Ankara University. Through his linguistic skills in Ottoman Turkish, English, and Armenian, he has produced works on the demographic structure of the Armenians.
Res. Assist. Dr. Fuat Ozan BİRKAN graduated from the Department of International Relations of Uludağ University in 2011. In 2014, he received his master’s degree from the same department with the dissertation titled “Germany-Armenia Relations since the 19th Century and the Impact of These Relations on Turkish Foreign Policy”. He obtained his doctoral degree on Political Science and International Relations in 2023 at Marmara University with the dissertation titled “The State, the Sultan and the City: Representation of State through Architecture and Ceremony in the Ottoman Empire”. Since 2020, he has been serving as a Research Assistant in Political Science and International Relations Department at Istanbul Aydın University. He continues his studies on political history, the Turkish-Ottoman history, and the history of migration.
Res. Assist. Dr. Fatih KOCAOĞLU graduated from Anadolu University’s Political Science and Public Administration undergraduate program in 2014. In September of the same year, he was appointed as a Research Assistant to the Department of Political Science and Public Administration of Faculty of Economics and Administrative Sciences at Gazi University within the scope of Türkiye’s Teaching Staff Training Program (ÖYP). In 2016, he graduated from Gazi University’s Institute of Social Sciences, Department of Political Science and Public Administration with the thesis titled "Savaşın Ekonomi Politiği Üzerine Sümer Dünya Sistemi Örneği” (“Introduction to the Politics of Economy of War with the Example of Sumerian World System"). In 2021, he defended his doctoral thesis at Gazi University’s Department of Political and Social Sciences with the dissertation titled “Mekân Ve Siyaset İlişkisi Bağlamında Dünya Tarihsel Mekânı: Antik Yakındoğu Örnekleri” (“World Historical Space in the Context of the Relationship Between Space and Politics: Examples of the Ancient Near East”) and received his PhD title. After the name change of Gazi University Faculty of Economics and Administrative Sciences, Dr. Kocaoğlu continues to work as a Research Assistant at Ankara Hacı Bayram Veli University’s Faculty of Economics and Administrative Sciences, Department of Political Science and Public Administration. His professional field of study is political science.
Dr. Faculty Member Mehmet KUZU completed his undergraduate degree with honors (second place) from Selçuk University’s Department of Business Administration in 2010. In January 2011, he was appointed as a Research Assistant in the Accounting and Finance Program of the Department of Business Administration at Bayburt University’s Faculty of Economics and Administrative Sciences within the scope of Türkiye’s Teaching Staff Training Program (ÖYP). In September 2011, he started his master’s degree education at the Accounting and Finance Program of Department of Business Administration at Gazi University’s Institute of Social Sciences. In December 2011, he was assigned to Gazi University’s Institute of Social Sciences and then to the same university’s Business Administration Department at the Faculty of Economics and Administrative Sciences as a Research Assistant. In 2014, he completed his master's degree with the thesis titled “Reel Efektif Döviz Kuru Endeksini Etkileyen Faktörlerin Avrupa Borç Krizi Çerçevesinde Analizi” (“The Analysis of the Factors that Affect Real Effective Exchange Rate Index within the Framework of the European Debt Crisis"). In August 2014, he started his doctorate degree education in the Accounting-Finance Program of the Department of Business Administration at Gazi University’s Institute of Social Sciences. With the end of his assignment period in December 2017, he was reappointed as a Research Assistant in the Accounting and Finance Program of the Department of Business Administration at Bayburt University’s Faculty of Economics and Administrative Sciences. In November 2019, he defended his dissertation titled “Döviz Kuru, Faiz Oranı Ve Enflasyon Çerçevesinde Cari İşlemler Dengesinin Yönetimi” (“Management of Current Account Balance within the Framework of Exchange Rate, Interest Rate and Inflation”) and received his PhD title. Since August 2021, he has been serving as a Dr. Faculty Member at the Banking and Insurance Program of the Department of Finance, Banking and Insurance at Bayburt University’s Vocational School of Social Sciences. Dr. Kuzu’s professional fields of study include International Finance, Corporate Finance, Financial Markets, and History of Finance and Political Economy of Finance.
Researcher Nigar Imran gizi JAMALOVA received her bachelor's degree in History in 2006 from Baku State University by defending her thesis titled "The Activities of Azerbaijani Legions during World War II". In 2009, she received master's degree in Baku State University by defending her thesis titled "The Activities of the Azerbaijani Political Emigration for he Implementation of the ‘Caucasian House’ Idea”. She completed both of her degrees of education with honors diplomas. In 2014, she completed her doctoral thesis titled "The Policy of Genocide and Ethnic Cleansing of the Republic of Ararat (Armenia) against the Azerbaijani People (1918-1920)". She has participated in international conferences, seminars, trainings and courses held in the Republic of Azerbaijan and abroad, and has been rewarded diploma and certificates for her participation. She is the author of articles and publications on historical topics. These include two collections of German archival documents, one collection of articles by a historian, and many of her own articles. Jamalova previously worked as a Lecturer at Baku College of Food Industry and as a Researcher in the Gobustan State Historical Preserve. Currently, she works as a Researcher at the Institute of History named after A. Bakikhanov of the Azerbaijan National Academy of Sciences (ANAS).
