28-29 Nisan 2025 tarihlerinde Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde BRICS Dışişleri Bakanları Toplantısı gerçekleşmiştir. Dışişleri Bakanları, 6-7 Temmuz tarihlerinde gerçekleşecek olan BRICS Liderler Zirvesi öncesinde zirve gündemini belirlemek için bir araya gelmiştir.  Ocak 2025 tarihinde tam üye olduğu açıklanan Endonezya, ilk kez söz konusu toplantıya resmi üye statüsü ile katılmıştır. 2023 BRICS Zirvesi’nde tam üyeliğe davet edilen ancak BRICS tam üyeliğini henüz onaylamayan Suudi Arabistan ise toplantıya dışişleri bakan yardımcılığı düzeyinde katılım göstermeyi tercih etmiştir. Bu durum, Kazan’da gerçekleşen Liderler Zirvesi’ne de Dışişleri Bakanı düzeyinde katılan ve İkinci Trump Dönemi’nde güçlü ilişkiler kuran Riyad yönetiminin BRICS üyeliğine ihtiyatlı yaklaştığını göstermektedir. Öte yandan İran Dışişleri Bakanı Araghchi ise, İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan ile Bakü ziyaretinde olması nedeniyle toplantıya dışişleri bakan yardımcılığı düzeyinde katılmıştır.[1]

BRICS Dışişleri Bakanları Toplantısı, ABD Başkanı Trump’ın korumacı ticaret politikalarını başlattığı, özellikle Çin’e karşı yüksek gümrük kısıtlamaları getirdiği ve Rusya-Ukrayna arasında arabuluculuk girişimlerine çabaladığı bir dönemde gerçekleşmiştir. Bu nedenle, kendisini; çok taraflılık, küresel yönetişimin iyileştirilmesi ve Küresel Güney’de daha fazla iş birliği gibi amaçlarla tanımlayan BRICS ülkeleri tarafından engelsiz ve çok taraflı ticaret politikalarının önemi, dış ticaretteki tek taraflı önlemlerin reddedilmesi BRICS Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda sıklıkla ifade edilmiştir. Kasım ayında BM COP30 İklim Konferansı’na ev sahipliği yapacak olan ve iklim değişikliğinden en fazla etkilenen ülkelerden olan Brezilya, iklim değişikliği sorununu gündeme getirmiştir.

BRICS’in alternatif finans araçları, doların hakimiyetine karşı ulusal para birimlerinin yaygınlaştırılması gibi hedefleri ve çeşitli kurumsal girişimleri bulunmakta ve son dönemdeki BRICS zirve gündemlerinin önemli bir bölümünü bu konular oluşturmaktadır. ABD Başkanı Trump, BRICS ülkelerinin doları devre dışı bırakacak olan ortak para birimi oluşturmasına karşı çıkmış ve oluşturulması halinde BRICS ülkelerine %100 ek gümrük tarifeleri uygulanacağını belirtmiştir. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov toplantıda, ortak para birimi için henüz erken olduğunu ancak ulusal para birimlerinin kullanımını arttırmayı hedeflediklerinden söz etmiştir.[2] Brezilyalı Büyükelçi Mauricio Lyrio, çok taraflı ticaret hakkında bir deklarasyon üzerinde çalışıldığını ifade etmiş olsa da, BRICS Dışişleri Bakanları Toplantısı, ortak bir deklarasyon yayınlanmadan sona ermiştir.[3]

Çin’in, ABD’nin yüksek gümrük vergileri ve anti damping uygulamaları ile karşı karşıya olduğu dönemde Çin Dışişleri Bakanı Wang toplantıda; sıklıkla çok taraflılık, şeffaf ve adil ticaret sistemi gibi çağrılarda bulunmuştur. Çin Dışişleri Bakanı Wang, BRICS toplantısında dört öneride bulunmuştur. Söz konusu öneriler;  her türlü korumacılığa karşı çok taraflı ticaret kurallarının güvence altına alınması, Küresel Güney’in daha fazla temsil edilerek küresel finansal yönetişimi güçlendirilmesi, “ortak ancak farklılaştırılmış sorumluluklar” ve “ilgili yetenekler ilkesi” doğrultusunda Paris Anlaşması’nın uygulanmasını desteklemek başta olmak üzere yeşil dönüşümün gerçekleştirilmesi, yapay zekanın küresel yönetimini iyileştirmek gibi dijital fırsatları paylaşmak olarak sıralanmıştır.[4] 30 Nisan 2025 tarihinde ise BRICS Ulusal Güvenlik Danışmanları ve Ulusal Güvenlik Yüksek Temsilcileri toplantısı gerçekleştirilmiştir. Toplantıya katılan Çin Dışişleri Bakanı Wang;  terörizm, siberuzayda siyasallaşma, militarizasyona dikkat çekmiş ve güvenli ve kontrol edilebilir yapay zekanın geliştirilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.[5]

Sonuç olarak, ABD’nin korumacı ticaret politikalarının pek çok ülkede endişe yarattığını, Çin’in engelsiz ticaret, çok taraflılık söylemleri ile BRICS gibi oluşumlar sayesinde uluslararası platformlarda çok taraflılık, küresel yönetişim gibi söylemlerle çok taraflılığı öne çıkaran bir aktör olarak karşımıza çıktığını ileri sürmek mümkündür. Öte yandan BRICS ülkelerinin Rusya’nın Ukrayna Savaşı’ndaki tutumunu kınamaktan kaçındığı, Trump’ın baskıcı politikalarını arttırma ihtimali bulunan ortak para birimi gibi konulara temkinli yaklaştığını ve artan üyeler ve toplantıda verilen mesajlarla çok taraflılık ve küresel yönetişimin iyileştirilmesi gibi ortak mesajlar verdiğini belirtmek mümkündür.